Bağımlılık hastalığının tanısı için temel kriterler nelerdir?

Bağımlılık hastalığı tanısı koymak için çeşitli kriterler ve değerlendirme yöntemleri vardır. Ancak, bugünkü güncel kabul edilen temel kriterler DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Diagnostik ve İstatistik El Kitabı) tarafından belirlenmiştir. DSM-5’e göre, bağımlılık hastalığı tanısı için aşağıdaki temel kriterlere bakılır:

1. Madde Kullanımı: Kişinin belirli bir madde veya aktivite (örneğin, alkol, uyuşturucu madde, kumar, internet) kullanımı veya bağımlılığı değerlendirilir.
2. Kontrol Kaybı: Kişinin kullanımı kontrol edememe veya azaltamama durumu değerlendirilir. Örneğin, kişi maddeyi veya aktiviteyi kullanmaya başladığında kullanımı kontrol edemiyorsa bu bir kriter olabilir.
3. İşlevsellik Sorunları: Kişinin madde kullanımı veya bağımlılığı nedeniyle iş, okul veya sosyal ilişkiler gibi önemli yaşam alanlarında sorunlar yaşaması değerlendirilir.
4. Tolerans Gelişimi: Kişinin zaman içinde aynı miktarda maddeyi veya aktiviteyi kullanabilmek için daha fazla miktar veya sıklıkta kullanması gerekiyorsa bu bir kriter olabilir.
5. Çekilme Belirtileri: Madde veya aktivite kullanımı azaltıldığında veya kesildiğinde fiziksel veya psikolojik çekilme belirtileri görülüyorsa bu da bir kriter olabilir.
6. Kullanımın Devamı: Kişi, olumsuz sonuçlara rağmen madde veya aktivite kullanımına devam ediyorsa bu bir kriterdir.
7. Bağlama Verme: Kişinin madde veya aktivite kullanımı, diğer önemli aktiviteleri ve sorumlulukları göz ardı etmesine veya ertelemesine neden oluyorsa bu da bir kriter olabilir.
8. Kullanım Niyeti: Kişinin madde veya aktivite kullanımını bırakmaya veya kontrol etmeye yönelik isteğinin zayıf olması veya eksik olması değerlendirilir.

DSM-5’e göre, bu kriterlerin birçoğunun en az 12 ay boyunca sürekli olarak var olması gerekir. Ancak, bu süre gereksinimleri belirli durumlarda daha kısa veya daha uzun olabilir. Bağımlılık tanısı konulurken, kişinin özgün durumu ve semptomları da dikkate alınmalıdır. Bağımlılık hastalığı ciddi bir sağlık sorunudur ve profesyonel yardım gerektirir. Bu nedenle, bir kişinin bağımlılık şüphesi varsa, bir sağlık uzmanına danışması önemlidir.